Anal : anüse ait, hematom : pıhtı, kan toplanması anlamına gelir. Makat içi veya yanında pıhtı toplanması olarak Türkçeleştirilir.
Makatın yanında aniden ortaya çıkan, mor renkli, büyüklüğü mercimek kadar küçük olabildiği gibi portakal kadar büyük de olabilen ve çok şiddetli ağrıya neden olan yuvarlak şişlik şeklinde bir hastalıktır (1).
Benzer şekilde aniden ortaya çıkan tromboze hemoroid (2) yani boğulmuş basur hastalığıyla karıştırılır, aradaki en önemli fark boğulmuş basur ortaya çıkmadan önceki yıllardır var olan basur hastalığı öyküsü vardır.
Anal Hematom Nasıl Anlaşılır, Belirtileri Nelerdir?
Proktoloji uzmanı veya bu konuda tecrübeli genel cerrahi uzmanı muayene ettiğinde ve hastaya soracağı ayrıntılı sorularla teşhis koyabilir.
Hasta açısından şu belirti ve şikayetlerin varlığı makatta pıhtı toplanması düşündürür;
Makatta aniden şişlik ortaya çıkması; öncesinde mutlaka şiddetli ıkınma hikayesi vardır, ıkınmanın sebebi kabızlık, yoğun ishal veya doğum gibi bir olay yaşanmıştır.
- Şişlik sert, yuvarlak şekilli ve dokununca ağrılıdır.
- Daha önce yine ıkınmayla ortaya çıkan benzer sorun yaşanmıştır.
- Ailede veya kendinde öncesi dönemde basur şikayeti olmamıştır.
- Geçmeyen dışkılama isteği eşlik edebilir.
Kanama, şişlik patlarsa taze kırmızı kanama yanı sıra kuş üzümü gibi küçük pıhtılar çıkar.
Anal Hematom Tedavisi
Tedavi seçimi hastanın şikayetine daha doğrusu hastalık başladıktan sonra doktora gelinceye kadar geçen süreye göre yapılır.
İlk 2-3 günde muayeneye geldiyse ve ağrının şiddeti hastanın yaşam kalitesini, sosyal yaşamını etkileyecek düzeydeyse basit bir cerrahi işlemle deri altındaki pıhtı boşaltılarak hasta rahatlatılır.
4-5 gün geçtiyse ağrı büyük oranda azalmış olduğu ve ağrı giderek azalacağı için müdahale edilmeden kendiliğinden iyileşmesi beklenebilir. Beklenmesi durumunda %100 ihtimalle kendiliğinden düzelecektir.
Hemoroid tedavisinde kullanılan Daflon Tablet, Doxium Tablet, Proktolog Krem gibi hemoroid ilaçları hastanın şikayetlerinde etkili olmaz. Anuflex Merhem gibi bölgesel uyuşturma ve makat kaslarını gevşetme etkisi olan merhemler ağrı şikayetinin azalmasını sağlar.
Anal Hematom Ameliyatı
Hasta ilk günlerde doktora başvurduysa bu günlerde ağrı dayanılmaz düzeylerde olur ve hasta bir an önce rahatlamak ister.
Küçük bir iğne ile enjeksiyon yapılarak bölge uyuşturulur, küçük bir cerrahi işlemle pıhtı boşaltılır. Pıhtı boşaltıldığı anda hasta büyük oranda rahatlar. Basıncın düşmesi önemli bir rahatlama sebebidir. Ameliyat küçük bir ameliyat olduğu için kısa sürede iyileşir.
Bitkisel Tedavisi Var mı?
Aniden ortaya çıkan deri altı kanama olduğu için bitkilerle tedavisi mümkün değildir. Deri altındaki pıhtı emilinceye kadar şişlik devam eder ama ağrı 4. – 5. Günden sonra hızla azalır. Bu arada bitkiler kullanılırsa zaten kendiliğinden düzelecek olan şikayetler bitkilerle düzelmiş gibi algılanır.
Anal Hematom Evde Nasıl Geçer?
Ağrının azalması için ılık su oturma banyosu yapılabilir.
İlk günlerdeki şişlik çok ağrı yaptığı için ağrıyı azaltmak amacıyla Anuflex Merhem sürülür.
Şişliğin üzerine sülük yapıştırılırsa sülük içerdeki pıhtıyı emerek basıncı düşürür basınç düşmesi ağrıyı azaltır. Basurda sülük tedavisi uygulanmasının tek sebebi budur, anal hematomu basur sanıp sülükle rahatlayan kişiler basurunun sülükle geçtiğini sanır ama bu tamamen yanılgıdır.
Bunlar dışında uygulanacakların etkisi olmaz.
Yukarıdaki ilaçlarla tedaviye kalkışılmadan önce kesin teşhis için muayene olunmalıdır çünkü bir an önce boşaltılması ve farklı ilaç kullanılması gereken makat apsesi de yaklaşık aynı şikayetleri yapar.
Anal Hematom İçin Eczanede İlaç Mevcut mu?
İyileştirici bir ilacı yoktur, her ne kadar muayene olunan doktor tarafından Kortos, Proktoglivenol, Hedensa, Daflon gibi ilaçlar yazsa da bunların hiçbir etkisi olmaz. Anuflex veya Anestol merhem gibi bölgesel uyuşturucu ilaçlarla rahatlama sağlanabilir.
Anal Hematom ile Hemoroid Arasındaki Farklar Nelerdir?
Hemoroid ile değil tromboze hemoroid yani hemoroidin azmış formuyla karıştırılır hatta genel cerrahların da çoğu bu iki hastalığı karıştırır daha doğrusu makatta pıhtı toplanmasına yanlışlıkla tromboze hemoroid teşhisi koyar (3).
Dikkatli bakılır ve sorulan sorulara verilen cevaplar dikkatli değerlendirilirse doğru teşhis konabilir.
Farklar şunlardır;
Tromboze hemoroi önceden var olan memelerin şişmesiyle ortaya çıkar yani hasta “memeler vardı” veya “memeler her dışkılamada çıkar elimle içeri koyardım ama bu defa içeri girmiyor” şeklinde tarif eder. Makatta pıhtı toplanması hastası bir gün öncesine kadar hiçbir makat sorunu yaşamamıştır.
Tromboz net şekilli değildir ama hematom fındık gibi ceviz gibi net şekillidir.
Hemoroid daha yumuşaktır, anal hematom çok serttir.
Hemoroid genellikle daha büyük olur, hematom genellikle daha küçüktür.
Basurun şişmesi iyileştiğinde basur kalır ama pıhtı toplanması düzeldiğinde hiçbir belirti ve şikayet kalmaz.
Anal Hematom İltihap Akıntısı Yapar mı?
Hayır iltihabi akıntı makat apsesinden sonra olur, pıhtı toplanmasında ya hiç akıntı olmaz veya kan akar. Patlamadan ya da boşaltılmadan önce bulgular benzese de çok farklı iki hastalıktır.
Anal Hematom Kaç Günde Geçer?
İyileşme süresi tamamen deri altında biriken pıhtı miktarıyla ilgilidir.
İyileşme süreci şöyledir;
İlk üç gün ağrı çok şiddetlidir, dokunamayacak kadar fazladır ve çok serttir.
4. Gün ağrı azalmaya başlar.
5. Gün pıhtının içindeki serum emilmeye başladığı için yumuşamaya başlar.
8. – 9. Gün ayrı ciddi ölçüde azalmıştır, başlangıçta çok büyükse 2 haftayı bulabilir.
Pıhtı emildikçe şikayetler azalır, pıhtının tamamen emilmesi büyüklüğüne göre 4 hafta ile 8 hafta arasında değişir.
İyileşme tamamlandığında daha önce hastalık geçirildiğine dair hiçbir belirti kalmaz.
Referanslar:
1- Arthur, K. E. (1990). Anal hematoma (coagulated venous saccule or peri-anal thrombosis). Revista Medica de Panama, 15(1), 31-34.
2- Ganchrow, M. I., Bowman, H. E., & Clark, J. F. (1971). Thrombosed hemorrhoids: a clinicopathologic study. Diseases of the Colon & Rectum, 14(5), 331-340.
3- Delaini, G. G., Bortolasi, L., Falezza, G., & Barbosa, A. (1995). Hemorrhoidal thrombosis and perianal hematoma: diagnosis and treatment. Annali Italiani di Chirurgia, 66(6), 783-785.
