Her ne kadar Türkiye’de ayrım yapılmamış olsa da aslında birbirine benzeyen ama bir çok yönden farklı olan iki hastalık vardır ve denk geldikçe farkları ele alınacaktır.
Yağ bezesi sıkça kullanılan benzer isim yağ bezi deri altında bir tür iyi huylu tümördür. Deri altında destek dokusu görevi yapan, tampon etkiyle travmaların etkisini azaltan, soğuk ve sıcakta izolasyon sağlayan yani ısı kaybını engelleyen sarı bir tabaka vardır ve kafa derisi hariç vücudun her yerinde vardır.
Kilolu insanlarda daha kalın olan bu tabaka zayıf insanlarda çok incedir. Yine göz kapağında çok ince iken göbek civarında en kalındır. Bu tabakanın bazı kısımlarının bağımsız bir ünite gibi davranıp deforme olarak kapsülle kaplı bir kitle haline gelir ve yine kilo alıp vermeden bağımsız bir şekilde büyür.
Deri altında kapsülle çevrili etraf dokulardan ayrılmış 1 cm ile 30 cm arasında büyüklüğü olan tümöre yağ bezesi ya da bezi denir.
Büyük çoğunluğu deri altındadır ama seyrek olarak dokularda ve organlarda da olabilmektedir.
Yağ Kisti Nasıl Oluşur?
Kist yağ kökenli olsa da çok farklı bir yapıdır ve oluşma şeklide çok farklıdır. Kafa derisi dahil vücudun her noktasında yağ salgısı yapan salgı bezleri vardır.
Bu salgı deri elastikiyetini arttıran, dış etkilere karşı koruyan, bazı vücut bölgelerinde (koltuk altı, kasık, cinsel organ, anüs gibi) kokusuyla kişiye özel kimlik kazandıran bir salgıdır ve ileri yaşta azalsa da ömür boyu devam eder.
Bu salgının deriye döküldüğü delik tıkanırsa salgı içerde birikir ve 3-5 mm ile 30-40 cm çapa kadar büyüyebilen bir kiste neden olur.
Kistle Beze Arasındaki Fark Nedir?
Tedavileri yaklaşık aynı olsa da farklı iki hastalıktır ve doğru teşhisle yola devam edilmelidir. Tecrübeli bir cerrah elle muayene ederek ayırt edebilir. Tecrübesiz cerrahlar ultrason isteyerek kesin teşhise giderler ama gereksiz bir işlemdir, daha çok hastaneye para kazandırmak için ultrason yaptırılır.
- Beze koyunun kuyruk yapı gibi kitle şeklindedir, sürülemez, kesilebilir.
- Kist tereyağı gibidir sürülebilir yapıdadır.
- Kist ağrısızdır, beze bazen ağrı yapabilir.
- Kist iltihaplanabilir beze iltihaplanmaz.
- Kist kusursuz bir küre şeklindedir beze daha şekilsizdir.
Yağ Bezesi Neden Olur?
Oluşma şekli bilinir, deri altı dokunun deforme gelişmesi ve bağımsız ünite gibi büyümesidir ama bu deforme gelişmenin başlatıcı faktörü yani asıl nedeni bilinmemektedir.
Kistin nedeni salgının dışarı akamamasıdır bunun nedeni ise doğal kirleticiler toz vs gibi şeylerin çıkış deliğini tıkamasıdır.
Göz kapağı etrafındaki yağ birikintileri olan ksantelazma ve keratin katlantısı olan milia ayrı başlıkta ele alınmıştır.
Yağ Bezesi Belirtileri Nelerdir?
Deri altında genellikle yumurta şeklinde çok değişik büyüklüklerde şişlik veya çok sayıda şişlikler
Şişlikler parmakla hareket ettirilebilir.
Ağrı, normalde ağrısızdır ama kemer altında, oturma alanında, kol altlarında, avuç içinde olursa ezilmeye bağlı olarak ağrıyabilir.
Kistse ve iltihaplanırsa şiddetli ağrı, kızarıklık, bölgesel ısı artışı gibi belirtiler eklenir.
Ultrasonda deri altında sınırları düzgün tümöral oluşum tespit edilmesi.
Yağ Bezesi Acıyorsa Ne Yapılmalı?
Normal şartlarda beze acı olma, üzerine oturulduğunda, kemerle sıkıldığında ezilmeye bağlı acı olabilir, ezilmesi engellenirse ağrı da kendiliğinden düzelir ama en doğru yaklaşım aldırılmasıdır.
Aynı şekilde kistte de acı ağrı olmaz acı veya ağrı eklendiyse bu durumda kiste mikrop bulaştığı, iltihaplandığı ve apseleştiği düşünülür. Genellikle antibiyotikle düzelmez ve apsenin boşaltılması gerekir.
Apse boşaltılırken kapsül çıkarılamaz bu sebeple boşalttıktan aylar yıllar sonra kist yeniden büyür.
Kafada Yağ Bezesi Nasıl Geçer?
Kafa derisinin altında yağ tabakası olmadığı için beze oluşamaz, kafanın arka ense kısmında beze olabilir, ense dışındaki saçlı deride olanlar kisttir.
Gerek beze gerekse kist kendiliğinden, bitkisel ürünlerle ya da ilaçla düzelmez, tek tedavisi çıkarılmasıdır.
Kliniklerimizde kafadaki kistleri mikro cerrahi ile çıkarıyoruz. Kist 1 cm de olsa 5 cm de olsa deriyi 1 cm den daha küçük, 6 – 7 mm kesiyoruz, kistin içeriğini boşaltıp boş poşet gibi hacimsiz hale getirip kapsülünü 6 – 7 mm lik delikten çıkarıyoruz. Bu şekilde çıkardığımızda iyileşme tamamlandığında fark edilir iz kalmıyor.
Yine kliniğimize özel geliştirdiğimiz mikro cerrahi yönteminde saçları kesmiyoruz bu sayede hastamız klinikten çıkarken tedavi olduğuna dair bir belirti olmuyor. Dikiş atmadan epi glue adlı yapıştırıcı ile kapattığımız için hastamız aynı gün banyo yapabiliyor, dikiş aldırması veya pansuman yaptırması gerekmiyor.
Hastalarımızın çoğuna mikro cerrahi uygulayabiliyoruz ancak bazı hastalarımızda ek sorunlar sebebiyle mümkün olmayabiliyor.
Lipom Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kist tedavisine benzer ama farklıdır. İçini boşaltarak çıkarmak mümkün olmadığı için 6 mm gibi çok küçük bir kesikten yapılması imkansızdır, cerrahi aletlerin deri altında açılabileceği ve hareket edebileceği kadar büyük olması gerekir (1).
Çok büyük lipomlar hariç genellikle 2 – 3 cm gibi lipomu çıkarabileceğimiz en küçük deri kısmını keserek çıkarıyoruz. Kitle çok büyük değilse dikiş atmayıp deriyi epiglue ile yapıştırıyoruz.
Dikiş atmadığımız için aynı gün banyo yapılabiliyor, pansuman, yara bakımı, dikiş aldırmak gibi ek uygulamalara gerek kalmıyor. Epiglue sayesinde acı ve iltihaplanma riski minimal düzeylerde oluyor.
Yağ Bezesi Aldırma İçin Ne Yapılmalı?
Önemsiz bir hastalıktır ama büyüdükçe ameliyat da büyüyeceği için karar verip bu konuda uzman birinin görüşü alınmalı. Uzmanın görüşü doğrultusunda aldırılmalıdır.
Aldırmadan önce alınma şekli, mikro cerrahi ile alma işlemi, gidilen kliniğin bu konudaki tecrübesi, birikimi, ücret politikası, hastaya yaklaşımı araştırılmalı ve bunlar araştırılıp güven duyulan klinik veya doktora aldırılmalıdır.
Yağ Bezi Kanserleşir mi?
Kesinlikle hayır, beze beze olarak başlar ve devasa büyüklüklere de ulaşsa asla kanserleşmez. Aynı durum kist için de geçerlidir uzun yıllar tedavi edilmese de kansere dönüşemez, kötü huylulaşamaz. Kansere dönüşmemesi tedavinizi ertelemenize sebep olmamalıdır çünkü büyümesi de ek sorunlar yaşamanıza neden olur.
Liposarkom Nedir?
Yağ bezesi kanseridir. Deri altı yağ dokusundan köken alan bir tür kanserdir. Liposarkom gerek isim olarak gerekse yapı olarak lipoma benzese de farklı bir hastalıktır ve lipomun kanser dönüşmesi ile değil başlangıçtan itibaren yağ dokusu kanseridir (2).
Liposarkom lipom gibi sarı renkli değil kahverengiye çalar, doku yapısı daha frajildir sıkıldığında çamur gibi ezilir.
Liposarkom bir tür kanser olsa da hastayı öldürmez. Devasa hacimlere ulaşabilir ama başka bölgelere sıçramadığı için öldürücü değildir.
Çok seyrek görülen kanser türlerindendir.
Kanserli Yağ Bezesi Belirtileri Nelerdir?
İyi huylu olanlardan ciddi bir farkı yoktur, genellikle daha büyüktür, şekli ve sınırları çok net değildir, büyüme hızı daha yüksektir, ultrasonda sınırları net görüntülemiyordur.
Tüm bunlarla kanser denmesi mümkün değildir. Kanser denmesinin tek yolu alınan parçanın patoloji laboratuarında patoloji uzmanı tarafından incelenmesidir.
Yağ bezesi Tedavisi İçin Hangi Doktora / Bölüme Gidilir?
Genel cerrahi branşına girmektedir. Genel cerrahi ihtisası yapan asistanların ilk öğrendikleri ameliyatlardır, diğer bir deyimle çıraklık dönemi işlemleridir. Basit bir işlem gibi göründüğü için bir çok cerrahi branş uzmanı yapabilir ama bu konuda eğitim alan tek bıran ve buna paralel en tecrübeli branş genel cerrahi branşıdır.
Seyrek görülen organ yerleşimli olanlar ilgili branş uzmanınca tedavi edilir, mesela göz küresinin arkasındakiler göz hastalıkları uzmanı tarafından, kafa içindeki beyin cerrahı tarafından, ağız içindeki kulak burun boğaz uzmanı tarafından alınır.
Göz Kapağı Yağ Bezesi Neden Olur, Nasıl Tedavi Edilir?
Göz kapaklarında yağ birikintisine ksantelazma denir. Ksantelazma göz kapağı ve etrafında derinin en üst tabakalarının hemen altında sarı renkli kolesterol/ lipit yapısındaki maddenin ince plak halinde birikmesiyle oluşur. Ksantelazma tespit edilen kişi mutlaka kan kolesterolünü ölçtürmeli, yüksekse dahiliye uzmanı kontrolüne girmeli ve verilen ilaçlarla ve diyetle kan kolesterolünü normal seviyeye indirmelidir yoksa ksantelazma tekrarlayabilir.
Tedavisi keserek yani ameliyatlı ve ameliyatsız iki şekilde yapılır.
Ameliyatsız Ksantelazma Tedavisi
Radyo frekansla yapılır, çok ince radyo frekans ucuyla derinin ince üst tabakası yok edilerek yağlı birikintiye ulaşılır, radyo dalgalarıyla eritilerek uzaklaştırılır. Hastalığın tekrar etme ihtimalini azaltmak için deri açık bırakılır. Oluşan yara 1-2 haftada kendiliğinden kapanır. İyileşmenin daha hızlı olması, iltihaplanmaması, daha az izkalması ve kahverengi leke oluşmaması için işlemden hemen sonra ve sonraki 2-4 hafta boyunca ince bir tabaka Kutalin Krem kullanılmalıdır.
Ksantelazma Ameliyatı
Ksantelazma sağlam deri sınırından cilt kesilir, alttan uygun derinliğe kadar inilecek şekilde keserek alınır ve cilt dikilir. Ameliyat izi kalır, dikişler normal atıldıysa dikiş izi de kalır.
Göz Altı Yağ Bezesi Nasıl Oluşur, Nasıl Tedavi Edilir?
Nedeni çok net izah edilememiştir ama kan kolesterol düzeyi yüksek olan kişilerde daha sık görülür. Kan kolesterol düzeyi normal veya düşük kişilerde de görülebilmektedir. Neden bu bölgede biriktiği hala net izah edilememiştir. Vücudu kaplayan derinin en ince ve en yumuşak olduğu bölge göz kapaklarıdır, derinin çok ince olması sebebiyle birikme olabilmektedir.
Göz kapaklarında görülen milia ve siringoma bu hastalıkla karıştırılsa da farklı hastalıklardır.
Ameliyatsız Yağ Bezesi Tedavisi
Etik değeri olmayan bazı klinikler bu şekilde reklam verse de ameliyatsız tedavisi olmayan bir hastalıktır. Aslında ameliyatsız tedavisi mümkün değildir ama liposuction (liposakşın olarak okunur) denilen vakumla yağ emme tedavisi ameliyattan daha farklıdır ve deri 2 -3 cm değil de 6 mm kesildiği için ameliyatsız olarak değerlendirilebilir.
Yüz gibi görünür bölgelerde daha az iz kalması için liposuction yöntemi tercih edilebilir (3)
Lipsuctionla alındığında kapsülün alındığından emin olunamaz, kapsülü alınmazsa hastalık tekrarlar bu sebeple çok tercih edilen bir yöntem değildir.
“Ameliyatsız” kelimesini kullanan bazı klinikler göz kapağındaki ksantelazma ve yine göz kapağında görülen milia hastalıklarını bezeyle karıştırmaktadır. Her ikisi de beze değildir, ksantelazma yağ birikmesidir, milianın da yağla alakası yoktur derinin bir tabakası olan keratin yapısındadır.
Lazerle Yağ Bezesi Aldırma
Böyle bir tedavi yöntemi yoktur, her ne kadar bazı uyanık klinikler hastayı kliniğe çekebilmek için “lazerle yağ bezesi aldırma” şeklinde reklamlar verse de bu tamamen hastaya kurulan bir tuzaktır. “hasta gelsin de bir şekilde ikna ederiz” mantığıyla yapılmaktadır ve hasta geldiğinde “sizinki lazere uygun değil” diyerek başka yöntemlere ikna edilmektedir.
Yağ Bezesi Aldırma Fiyatları
Tedavi fiyatları 2500 TL den başlar. Yağ bezesinin büyüklüğüne, derinliğine, etraf doku ve organlarla ilişkisine, kullanılacak yönteme, kliniğin fiyat politikasına ve hastaya yaklaşımına göre değişir.
Bütün hastalıklarda olduğu gibi lipom tedavisi yaptırmayı düşünüyorsanız soracağınız son soru ücret olmalıdır. Karar vermeden önce cerrahın tecrübesini, uyguladığı yöntemi, dikiş atıp atmadığını, dikiş atıyorsa normal dikiş mi yoksa estetik dikiş mi attığı gibi kaliteyi belirleyen faktörleri araştırmalısınız.
Referanslar:
1- Boyer, M., Monette, S., Nguyen, A., Zipp, T., Aughenbaugh, W. D., & Nimunkar, A. J. (2015). A review of techniques and procedures for lipoma treatment. Clinic Dermatol, 3(4), 105-112.
2- Dei Tos, A. P. (2000). Liposarcoma: new entities and evolving concepts. Annals of diagnostic pathology, 4(4), 252-266.
3- Wilhelmi, B. J., Blackwell, S. J., Mancoll, J. S., & Phillips, L. G. (1999). Another indication for liposuction: small facial lipomas. Plastic and reconstructive surgery, 103(7), 1864-1867.
4- Op. Dr. Adil Altınsoy – Kötü Huylu Yağ Bezesi Nasıl Anlaşılır? – Lipom Tedavisi
5- Op. Dr. Atilla KAYA – Ksantelazma Nedir – Ksantelazma Tedavisi
